Qurani-Kərimdə paxıllıq anlayışı

Mьəllif: Admin

Tarix: 4-03-2024, 10:55

Dünyada aramlıq, axirətdə isə ilahi rəhmət istəyən möminlər onun nuru ilə duyğu və düşüncələrini nizamlayırlar. Bunu inkar edənlər müxtəlif bəhanələrlə bu əbədi səadət qapısından üz döndərir və zülmətdə qalmağa məhkum olurlar.

Paxıllıq başqalarının malik olduğu nemət və fəzilətlərdən həzz ala bilməmək və onların yox olmasını istəməkdir. Daha geniş mənada paxıllıq, ləyaqətli şəxsin sahib olduğu nemətin əlindən alınmasını arzulamaq və paxıllıq edilən şəxsin malik olduğu dəyəri itirməsi üçün səy göstərmək. Bəzən də paxıllıq olunanın nemət və izzətinin əldən getməsini və paxılın əlinə keçməsini arzulamaq deməkdir.

Paxıllıq hissi insanların başqalarının sahib olduqları nemətlərini itirmələrini istəməsinə səbəb olan son dərəcə zərərli mənəvi xəstəlikdir. Həzrət Adəm yaradılandan sonra ilk qardaş qırğını və qan tökülməsinin səbəbi budur.

Həsəd və paxıllıq Həzrət Adəm övladlarının yer üzündə məruz qaldıqları ilk əxlaqi pozğunluqlardan biridir.

Camaat arasında paxıllıq insanın Allahın başqasına verdiyi nemətə görə üzülməsi deməkdir. Paxıl insan paxıllığın ən aşağı mərhələsində həmin nemətin yox olmasını arzulayır, ən yüksək pilləsində isə həmin neməti məhv etməyə çalışır.

Qurani-Kərimdə həsəd mövzusu Habil və Qabilin, Yusif peyğəmbər və qardaşlarının əhvalatı, İslam Peyğəmbərinin peyğəmbərlik məqamına olan paxıllıq kimi müxtəlif formalarda bəhs edilir.

Qurani-Kərim “Fələq” surəsində onu dünyada şər və nifaq mənbəyi kimi təsvir edir və Peyğəmbərə (s) həsəd edənlərdən Allaha sığınmağı əmr edir: “Və paxıllıq edəndə paxılın şərrindən (Allaha pənah aparıram)!” (Fələq, 5).

Həsədlə bağlı ilk rəvayət Qabilin qardaşı Habilə olan qısqanclığı idi, çünki Allah Habilin qurbanını qəbul etdi, onun qurbanını qəbul etmədi. Bu, qardaşını öldürmək üçün bəhanə oldu.

“Maidə” surəsinin 27-ci ayəsi: “Onlara Adəmin iki oğlu haqqında həqiqəti söylə: Onların hər ikisi qurban kəsdikdə birinin qurbanı qəbul olundu, digərinin qurbanı isə qəbul olunmadı. Qurbanı qəbul olunmayan digərinə dedi: “And içirəm səni öldürəcəm!”. O dedi: “Allah ancaq təqvalılardan qəbul edər”.

“Nisa” surəsinin 51-ci ayəsində oxuyuruq ki, Məkkədəki müşriklərin diqqətini cəlb etməyə çalışan bəzi yəhudilər Qureyş qəbiləsinin bütlərə ibadət etməsinin müsəlmanların Allaha ibadət etməsindən daha yaxşı olduğunu deyirlər: “Məgər sən kitabdan pay verilənləri görmədinmi?

Onlar bütlərə və batilə inanır, sonra da kafirlər haqqında: “Bunlar Allaha iman gətirənlərdən daha doğru yoldadırlar” deyirlər.

Bu surənin 54-cü ayəsində onların verdikləri hökmün dəyərsiz olduğu bildirilmiş və bunun Peyğəmbərə (s) paxıllıqları ilə bağlı olduğu bildirilmişdir.

“Yoxsa onlar Allahın Öz lütfündən onlara verdiyi şeylərə görə insanlara həsəd aparırlar? Halbuki Biz İbrahimin nəslinə kitab və hikmət verdik və onlara böyük bir hökmranlıq verdik”.

Sünni və şiə mənbələrindəki bir çox rəvayətdə Peyğəmbərə (s) və onun ailəsinə qarşı paxıllığın olduğu başa düşülür. Quran onların qərarlarının mənasız olduğunu bildirir, çünki onların kökləri paxıllıqdır.

Onlar zalımlıqları və nemətləri küfr etdikləri üçün peyğəmbərlik məqamını və hökumətlərini itirmiş, ona görə də bu ilahi məqamın heç kimə verilməsini istəmirlər.

Ona görə də bu İlahi məhəbbəti alan Məhəmməd peyğəmbərə (s) və onun ailəsinə paxıllıq edirlər. Bununla da əsassız mühakimələrlə qısqanclıq alovunu söndürmək istəyirlər.

Ayədə yəhudilərin qısqanclığını aradan qaldırmaq üçün İbrahimin ailəsinə verilən nemətlər sadalanır. Yəhudilər İbrahimin məsələsində bunları qəbul etdilər, amma niyə indi qəbul etmirlər?

Ayəyə əsasən, İbrahimin ailəsinə kitablar, hikmət və böyük zənginlik verilmişdir.

Paxıllıq başqa günahlara və pisliklərə yol açan mənəvi xəstəlikdir. Paxıl insan başqaları haqqında pis danışar, düşmənçilik edər, başqalarına verilən nemətləri əlindən almaq üçün hər şeyi edər.

Bu səbəbdən Həzrət Əlidən (ə) gələn bir rəvayətdə deyilir ki, həsəd pislik mənbəyidir. Paxıllığın verdiyi zərərləri düşünmək, ağıl və imanı gücləndirmək, ilahi hikmətə diqqət yetirmək həsəd xəstəliyinin müalicə üsullarındandır. (iqna.ir)